Jak środowisko miejskie nasila alergie — przyczyny, skutki i zalecenia

W SKRÓCIE:

• Mieszkańcy miast częściej cierpią na alergie niż osoby z terenów wiejskich.
• Główne przyczyny to zanieczyszczenia powietrza, smog, efekt wysp ciepła i dłuższy sezon pylenia.
• Pyłki w mieście są agresywniejsze — wiążą się z cząstkami smogu i nasilają reakcje alergiczne.
• Objawy to katar, duszności, kaszel, łzawienie oczu i zmiany skórne, szczególnie nasilone w sezonie letnim i zimowym.
• Pomagają oczyszczacze powietrza z filtrem HEPA, unikanie spacerów w godzinach szczytu pylenia oraz leczenie farmakologiczne.

SPIS TREŚCI:

1. Przyczyny alergii w mieście
2. Objawy alergii w mieście
3. Jak zmniejszyć objawy alergii w mieście?
4. Zatem gdzie jest najwięcej alergii?
5. Dlaczego miasto nasila alergie? Najważniejsze fakty
6. FAQ — Alergie w środowisku miejskim

Przyczyny alergii w mieście

Miejski mikroklimat, choć sprzyja wygodzie życia, jest daleki od naturalnych, zdrowych warunków. Przyczyny alergii w mieście są złożone i zazwyczaj wynikają ze współwystępowania wielu czynników środowiskowych.

1. Większa ilość pyłków

Choć kojarzone są z terenami wiejskimi, w rzeczywistości stężenie pyłków w powietrzu może być równie wysokie w miastach — a nierzadko i większe. Przyczyną są zanieczyszczenia, które wiążą się z cząsteczkami pyłków, sprawiając, że stają się agresywniejsze dla układu odpornościowego. Miejskie powietrze zarówno transportuje, jak i modyfikuje pyłki — w rezultacie mają większą zdolność do wywoływania reakcji alergicznych.

2. Wyspy ciepła

Zjawisko miejskiej wyspy ciepła polega na tym, że w centrach miast notuje się wyższe temperatury niż na terenach podmiejskich. To efekt nagrzewania się betonu, asfaltu i budynków, a także ograniczonej ilości zieleni. Wyższe temperatury nie tylko wydłużają sezon pylenia, ale też wzmagają reakcje uczuleniowe. Osoby nadwrażliwe na pyłki odczuwają silniejsze reakcje układu odpornościowego na dolegliwości alergiczne.

3. Smog

Smog to jeden z najszkodliwszych elementów miejskiego powietrza. Oprócz pyłów — dwutlenków i metali ciężkich jak ołów, nikiel lub siarka — zawiera także ozon, który podrażnia drogi oddechowe i zaostrza objawy astmy. A im gorsza jakość powietrza, tym większa podatność na reakcje alergiczne — zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Ziarna pyłków, które wchłaniają metale ciężkie obecne w smogu, stają się toksyczniejsze — w efekcie osoby nadwrażliwe narażone są na nasilenie objawów alergii. Wszystko to sprawia, że wpływ zanieczyszczeń powietrza na uczulenie jest odczuwalny oraz mierzalny. Nie bez powodu na alergię cierpi obecnie co trzeci mieszkaniec większego miasta.

W związku ze smogiem warto przytoczyć przełomowe badanie przeprowadzone przez zespół prof. Ewy Czarnobilskiej z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowcy wykazali, że pył PM2.5 może aktywować bazofile – komórki odpowiedzialne za reakcje alergiczne — nawet u osób wcześniej zdrowych, co sugeruje istnienie tzw. „alergii na smog”.

„Było to pierwsze takie w Polsce, i według mojej wiedzy — w świecie, badanie reakcji krwi na smog. Udowodniliśmy, że komórki krwi, tzw. bazofile, które są źródłem histaminy – głównego mediatora odpowiedzialnego za reakcje alergiczne, aktywują się pod wpływem pyłu PM2,5. Komórki krwi na PM2,5 reagują podobnie, jak gdybyśmy je aktywowali pyłkiem brzozy u osoby uczulonej” — Mówi prof. Ewa Czarnobilska.

Objawy alergii w mieście

Często zdarza się, iż objawy alergii w mieście są uciążliwsze od symptomów obserwowanych na terenach wiejskich. Wynika to ze wspomnianej wcześniej intensyfikacji alergenów oraz działania zanieczyszczeń jako tzw. „wzmacniaczy reakcji”.

• Do najczęstszych objawów zalicza się:
• wodnisty katar i kichanie (katar sienny),
• zatkany nos i świąd nosa,
• łzawienie, pieczenie i swędzenie oczu,
• suchy kaszel i duszności,
• swędzenie skóry, pokrzywki i wysypki.

W skrajnych przypadkach mogą wystąpić też duszności, obrzęk dróg oddechowych i objawy astmatyczne. Zwiększone nasilenie dolegliwości alergicznych można zaobserwować podczas dni o dużym stężeniu pyłków i zanieczyszczeń — czyli typowo wiosną i latem oraz podczas zimowych pór pełnych smogu.

Jak zmniejszyć objawy alergii w mieście?

Choć nie da się zupełnie uniknąć kontaktu z alergenami, istnieją skuteczne sposoby na to, jak zmniejszyć objawy alergii i poprawić komfort codziennego funkcjonowania w mieście.

1. Monitorowanie stanu powietrza i pylenia

Śledzenie prognoz pylenia oraz jakości powietrza pozwala planować aktywność na zewnątrz w bezpieczniejszych porach dnia.

2. Unikanie spacerów w godzinach szczytu pylenia

Najwięcej pyłków unosi się w powietrzu rano i wczesnym popołudniem. Należy spacerować wieczorem lub po deszczu — wtedy stężenie alergenów jest najniższe.

3. Korzystanie z oczyszczaczy powietrza

Nowoczesne oczyszczacze powietrza z filtrami HEPA eliminują alergeny oraz cząsteczki PM2.5 i PM10 z powietrza wewnątrz mieszkań.

4. Regularne sprzątanie i wietrzenie

Codzienne wietrzenie pomieszczeń, odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA oraz pranie zasłon i pościeli to podstawowe zasady higieny antyalergicznej.

5. Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwhistaminowe, sterydy donosowe lub leki wziewne (w przypadku astmy) pozwalają kontrolować objawy. W niektórych przypadkach jedynym rozwiązaniem jest odczulanie — warto odpowiednio wcześniej wykonać diagnostykę uczulenia odpowiednim testem.

Zatem gdzie jest najwięcej alergii?

Z danych badań ECAP wynika, że najwięcej problemów z niedrożnością nosa występuje w Gdańsku, Wrocławiu i Warszawie. Z kolei astma najczęściej diagnozowana jest w Poznaniu. Co ciekawe, nawet w obrębie pojedynczego miasta istnieją różnice — w stolicy najwięcej alergików mieszka na Mokotowie, Śródmieściu, Woli i Ochocie. Są to dzielnice o wysokim stopniu urbanizacji i natężeniu ruchu drogowego — czyli obszary o wyższym poziomie smogu i miejskiego stresu środowiskowego.

Dlaczego miasto nasila alergie? Najważniejsze fakty

Jak środowisko miejskie nasila alergie? Przede wszystkim poprzez wieloaspektowe działanie: zanieczyszczenia powietrza, efekt wysp ciepła, smog i długotrwałe sezony pylenia tworzą toksyczne środowisko dla alergików. Mieszkańcy miast są narażeni na intensywniejsze i dłużej utrzymujące się objawy alergii, często pomimo braku kontaktu z „tradycyjnymi” alergenami wiejskimi.

Na szczęście, świadomość problemu rośnie. Dzięki odpowiednim środkom — śledzenia kalendarza pylenia, oczyszczaniu powietrza i ewentualnego leczenia alergii — można chronić zarówno siebie, jak i bliskich przed ubocznymi skutkami nowoczesnego życia miejskiego.

FAQ — Alergie w środowisku miejskim